In een recent artikel in NRC Handelsblad komt Robert-Jan Muller, voorzitter van AICA Nederland, aan het woord over de bezuinigingen die de kunsttijdschriften nu zo hard raken.

Met de dood van Henk Peeters is er ook een eind gekomen aan de Nulgroep. Geen officieel einde, zoals er ook nooit een officieel begin is geweest. Wel was Peeters vanaf het begin de belichaming van de Nulgroep en is dat tot zijn dood gebleven. Op zijn rouwkaart prijkte daarom de bekende O.

Op de foto's van de Hollandse Informele Groep, Groep 1 en de Nulgroep zien we steeds vier kunstenaars: Armando, Jan Hendrikse, Henk Peeters en Jan Schoonhoven. Herman de Vries ontbreekt doorgaans maar was in de eerste jaren wel bij deze groepen betrokken. Alle vijf deden in 1962 mee aan de eerste internationale Zerotentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam, maar op de belangrijke internationale tentoonstellingen in het Haags Gemeentemuseum in 1964 en het Stedelijk Museum Amsterdam in 1965 waren er nog drie over: Armando, Schoonhoven en Peeters.

Peeters was curator van deze tentoonstellingen, zoals van alle Nultentoonstellingen in die jaren, maar ook van enkele, latere Zero-retrospectieven. De beeldvorming rond de Nulgroep is in belangrijke mate door hem bepaald; die identiteit kan dan ook het beste aan de hand van zijn werk beschreven worden. Armando's werk ging al snel een heel andere, expressieve kant uit, terwijl het werk van Schoonhoven eerder iets tijdloos had; aan hem kleefde minder het tegendraadse van Peeters en de Nulgroep. Peeters was het die met de Fluxus kunstenaars Stanley Brouwn, Wim T. Schippers en Willem de Ridder de kunst en de kunstinstituten een hak wilde zetten, maar tegelijk de samenwerking zocht met de streng-formalistisch gerichte kunstenaars van de Duitse Zerogroep en de Groupe de recherche d'art visuel. Hij had iets ongrijpbaars, zijn boute uitspraken iets controversieels, maar zijn humor bleef het onweerstaanbare glijmiddel. Dat gold ook voor zijn werk, dat inherent tegenstrijdig was. Modernistisch aan de ene kant, aan de andere kant ook (neo-)realistisch en avant-gardistisch. Neutraal, maar ook erotisch of pamflettistisch. Onpersoonlijk en tegelijk 'gemerkt' of 'gepatenteerd', zoals dat naar voren kwam in het etiket achter op zijn werken. Toen de oorspronkelijke Nulwerken tot prototypes verklaard werden, kon je alleen nog een werk uit een reeks kopen met een ontwerpdatum en een uitvoeringsdatum. Hij had graag gezien dat zijn werk voor Hema prijzen te koop was geweest en dat hij kon leveren wat de individuele koper wenste, zoals je ook een auto koopt en tracht die een persoonlijk tintje te geven door kleur en stof naar keuze. Oude waarden als authenticiteit, uniciteit en originaliteit werden door hem al in de jaren zestig verbeurd verklaard, al leek hij zich daar later, toen hij na een onderbreking van bijna tien jaar zijn Nulwerk weer aan de man ging brengen, toch weer aan te conformeren.

De productie van de laatste tien jaar laat een groot aantal variaties op zijn oude Nulwerk zien. Oude ideeen uitgevoerd op een veel kleinere schaal dan destijds of recentelijk juist weer op grotere schaal. Belangstelling voor hem en zijn werk was er de laatste jaren volop, zoals blijkt uit de tentoonstellingen in het Stedelijk Museum Schiedam, het Haags Gemeentemuseum, de fraaie presentaties in het Van Abbemuseum en het Stedelijk Museum Amsterdam, naast diverse exposities in galeries in binnen- en buitenland. Twee jaar geleden verscheen de eerste monografie over zijn gehele oeuvre, waaruit naar voren komt dat Peeters zoveel meer was dan Nulkunstenaar, curator van de Nultentoonstellingen, intermediair en geheugen van de naoorlogse avant-garde.

Marga van Mechelen

Marga van Mechelen is bestuurslid van AICA Nederland en stelde met Jonneke Jobse de eerste monografie over Henk Peeters samen: Echt Peeters. Realist, avant-gardist. Wezep: Uitgeverij de Kunst, 2011.

Nog ruim twee maanden en dan opent de 55ste editie van de Biennale van Venetie. De kunstenaars, curatoren en thema's zijn inmiddels bekend gemaakt en zullen straks in Venetie zonder twijfel weer verbazen en verrassen. Curator Lorenzo Benedetti zal in het Nederlandse Rietveldpaviljoen Mark Manders presenteren. Negen landen nemen in 2013 voor de eerste keer deel aan de biennale (de Bahamas, Bahrein, Ivoorkust, Kosovo, Koeweit, de Maldiven, Nigeria, Paraguay en Vaticaanstad) en voor het eerst in de geschiedenis ruilen twee landen van paviljoen: Frankrijk en Duitsland.

AICA biedt u tussen 12 en 17 juni een reis naar de Biennale van Venetie aan. U reist met De Gouden Engel, de organisator die in 2012 de AICA-reis naar dOCUMENTA(13) verzorgde, met het vliegtuig naar Venetie. Daar verblijft u in een hotel in de wijk Dorsoduro, geleden nabij de Accademia. Voor AICA-leden geldt voor deze reis een gereduceerd tarief van 890 euro, en indien u zich voor half april aanmeldt 790 euro. Dit bedrag is inclusief retourvlucht, hotelverblijf (vijf nachten) en transfer tussen vliegveld en hotel per boot.

AICA-leden hebben alle benodigde informatie over deze reis inmiddels in hun e-mail ontvangen. Voor meer informatie en reserveringen kunt u direct contact opnemen met Gerard Kemna van De Gouden Engel:kemna@goudenengel.nl

In 2012 is AICA Nederland verrijkt met een groot aantal nieuwe, veelal jonge leden. AICA is daardoor gegroeid van 135 naar 170 leden. Wij willen graag een kennismaking organiseren tussen deze nieuwe leden en de andere leden tijdens een voorjaarsborrel op donderdag 28 maart.

Tijdens deze borrel, georganiseerd in Castrum Peregrini, zouden we tevens met u van gedachten willen wisselen over nieuwe initiatieven die interessant kunnen zijn voor AICA. Waar is behoefte aan, waarin AICA nog niet voorziet maar wel een rol in zou kunnen spelen? Ideeen, vanzelfsprekend ook van nieuwe leden, zijn van harte welkom!

Een van de nieuwe initiatieven waar het bestuur aan denkt, is het organiseren van een reeks AICA lezingen. De eerste zou komend najaar kunnen plaatsvinden. Hiervoor zijn we op zoek naar vier leden die deze avond inhoudelijk vorm willen geven. Wellicht heeft u een goed idee voor een spreker, is er een prangend onderwerp of wilt u zelf iets delen met anderen, wat de kunstkritiek betreft. Meer informatie volgt binnenkort.

Datum: donderdag 28 maart, 17.00 – 19.00 uur

De schade die de subsidiestop voor kunsttijdschriften aan de kunstkritiek toebrengt wordt zichtbaar. Mr Motley is vanaf heden alleen nog maar een site. Het laatste nummer gewijd aan SEX ligt nu in de winkel. Items is tot nader order gestopt, en bezig de organisatie te ontmantelen. Het kantoor wordt ontruimd, het archief opgeheven. Of er een vervolg in andere vorm komt, is zeer ongewis. OPEN is al ontmanteld en werkt aan een toekomst in afgeslankte digitale vorm, in samenwerking met STROOM. Geen van de bij die bladen (of moet ik zeggen websites) werkende redacteuren mag nog hopen op een inkomen. De subsidiestop voor kunst- en cultuurtijdschriften is zonder genade.

Lees het stuk De M van Mohikaan van Domeniek Ruyters op de website van Metropolis M

Om het schrijven door opkomende critici te ondersteunen en te bevorderen looft AICA International voor de derde keer de AICA Aanmoedigingsprijs voor Jonge Kunstcritici uit.

Jonge Europese critici, die niet ouder zijn dan 35, worden uitgenodigd een recensie of een kort kritisch essay in te leveren over dOCUMENTA 13, dat plaatsvond in Kassel van 9 juni t/m 16 september 2012.

Zowel ongepubliceerde als gepubliceerde teksten, die in gedrukte of digitale vorm zijn verschenen, zijn welkom (wel graag de datum en naam van de publicatie vermelden). De teksten moeten in het Engels, Frans, Spaans of Duits zijn geschreven. In het laatste geval dient de auteur een samenvatting in een van de eerste drie genoemde talen bij te sluiten, aangezien deze de officiele talen van AICA zijn. De tekst mag niet langer dan 1500 woorden zijn en dient in Word te worden aangeleverd.

De deadline voor inzending is verlengd tot 8 maart 2013.

De prijs bestaat uit een reis (inclusief reis- en verblijfkosten) naar Kosice en Bratislava (Slowakije) om van 23 t/m 28 september 2013 deel te nemen aan het 46e AICA Congres. Gedurende dit symposium, getiteld "White Places, Black Holes" en georganiseerd door AICA Slowakije en AICA International, zal de winnaar een korte paper presenteren dat in zal gaan op het verschijnen van onbekende en tot nu toe minder belangrijke regio's binnen de mondiale kunstgeschiedenis.

Geinteresseerde schrijvers kunnen hun teksten sturen aan: aica.office@gmail.com

De AICA Aanmoedigingsprijs voor Jonge Kunstcritici wordt georganiseerd door de AICA Fellowship Fund Commissie. De eerste editie werd gewonnen door Franck-Hermann Ekra uit Ivoorkust, de tweede door Alessandra Simoes Paiva uit Brazilie.

Voor meer informatie over AICA International: aica-int.org

Voor het november/december nummer van het tijdschrift Tubelight schreef AICA Nederland-voorzitter Robert-Jan Muller een betoog over zijn verbazing dat vele kunstauteurs de talige kant van kunst lijken te prefereren boven de visuele werkelijkheid; teksten lijken niet te gaan over wat je ziet, maar willen slechts een zelfde taal spreken.

Klik hier om het betoog in zijn geheel te lezen.

Het Fellowship Fund is een fonds van AICA International met het doel financiele steun te verlenen aan talentvolle jonge critici die het lidmaatschap niet zelf kunnen betalen.

Het Fellowship Fund is enkele jaren geleden opgericht op initiatief van Tineke Reijnders, voormalig voorzitter van AICA Nederland. Het is gebaseerd op het principe van onderlinge ondersteuning en solidariteit. Met uw bijdrage wordt jonge getalenteerde kunstcritici in gebieden met een lage economische standaard de mogelijkheid geboden voor een periode van een tot drie jaar kosteloos lid te worden van AICA.

Voor een wereldwijde organisatie, waarbij critici en curatoren uit meer dan zeventig landen zijn aangesloten, zou het jammer zijn als deze categorie critici uitgesloten zou worden louter om financiele redenen.

U kunt het Fellowship Fund steunen door 30 Euro (meer is natuurlijk ook welkom) te storten op rekeningnummer 2252718 ten name van AICA NEDERLAND, onder vermelding van 'Fellowship Fund'. Dat bedrag wordt door ons overgemaakt naar het Fellowship Fund in Parijs.

Meer over het AICA Fellowship Fund kunt u lezen op de website van AICA Internationaal.

Dinsdagavond 27 november reikte Robert-Jan Muller, voorzitter van AICA Nederland in &FOAM te Amsterdam de AICA Oorkonde 2012 uit aan Welmer Keesmaat voor het fototijdschrift YVI Magazine. Welmaat is oprichter, redacteur en vormgever van het tijdschrift.

De jury stelde: 'Het lijkt vooralsnog niet al te gewaagd te veronderstellen dat YVI Magazine mettertijd in het rijtje van Nederlands beste vaktijdschriften op het gebied van visuele cultuur zal worden opgenomen.'

Welmer Keesmaat zegt in een reactie: 'Het betekent voor mij een bijzondere erkenning, met name omdat het uit de hoek van kunstcritici komt. Ik maak YVI Magazine alleen, daarom ben ik blij dat het op deze manier wordt opgemerkt.'

De AICA Oorkonde wordt jaarlijks toegekend aan afwisselend een Nederlandse instelling, tentoonstelling of (zoals dit jaar) een publicatie. De jury bestond uit de AICA leden Alied Ottevanger, Lily van Ginneken en Alexander Mayhew. De stemming werd gehouden onder de 150 leden van AICA Nederland, waaronder kunstcritici, docenten aan kunstacademies en universiteiten en tentoonstellingscuratoren.

De laudatio werd uitgesproken door Hester Keijser, publicist en gespecialiseerd op het gebied van fotografie. Zij is creative director van East Wing, een internationaal platform voor fotografie in Doha. Sinds 2006 publiceert en redigeert zij de fotoblog Mrs. Deane. Samen met Joerg Colberg beheert zij The Independent Photo Book blog.

Hieronder volgt de volledige tekst van haar laudatio.

Een beeldverslag van de avond treft u op het blog van Trendbeheer.

Read more