Door Machteld Leij

Tijdens het Manifesta debat, georganiseerd door AICA Nederland op donderdag 24 april in Castrum Peregrini, waren de panelleden het over minstens een ding eens: Manifesta 10 moet doorgaan in St. Petersburg. Een boycot zou alle betrokkenen duperen en niet bijdragen aan mensenrechten in Rusland.

Toen het AICA-bestuur Nederland afgelopen november in een brief aan Manifesta-directeur Hedwig Fijen de oproep deed om de locatie van Manifesta 10 te heroverwegen en uit te leggen hoe de gevolgen van de criminalisering van homoseksualiteit en de vermeende propaganda ten opzichte van minderjarigen het hoofd geboden kunnen worden, speelde de inval van Rusland in de Krim nog niet. In de brief wordt ook de angst aangehaald dat de Manifesta zal worden misbruikt voor propagandadoeleinden.

Read more

Op donderdag 24 april nodigt AICA Nederland u van harte uit voor een publiek debat over het standpunt van Manifesta ten aanzien van Sint-Petersburg als locatie voor Manifesta 10.

Forumdeelnemers zijn:

– Hedwig Fijen, directeur Manifesta

– Sjeng Scheijen, artistiek leider Nederland-Rusland 2013, lid Manifesta supervisory board

– Koen van Dijk, directeur COC

– Natalia-Gluklya Pershina, Russisch kunstenaar

– Lionel Veer, Mensenrechtenambassadeur Nederland

De discussie staat onder leiding van Edo Dijksterhuis.

Al minstens een halve eeuw staan de functie en relevantie van de kunstkritiek en de taak van de criticus ter discussie. Een nieuwe reeks, Kunstkritiek in Nederland 1885-2015, plaatst dit steeds weer oplaaiende debat, dat door de opmars van digitale media opnieuw actueel is geworden, in een historisch perspectief. In elf delen, waarvan de eerste twee in het voorjaar van 2014 verschijnen, wordt een uniek en representatief overzicht van de Nederlandse kunstkritiek geboden. De reeks, onder redactie van initiatiefnemer Peter de Ruiter en Jonneke Jobse, wordt uitgegeven door nai010 uitgevers te Rotterdam met steun van AICA Nederland en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Op 4 april 2014 is de feestelijke presentatie in het Stedelijk Museum Amsterdam, met medewerking van journalist Wim Brands en oud-museumdirecteur en curator Jan Debbaut. De eerste delen, De terugkeer van het schilderen en De schilderkunst in een kritiek stadium? worden dan gepresenteerd.

Read more

In het bestuur van AICA Nederland heeft onlangs een aantal personele veranderingen plaatsgevonden.

Onze secretaris Roos van der Lint heeft onlangs te kennen gegeven de secretarisfunctie neer te moeten leggen in verband met haar recente aanstelling als kunstredacteur bij De Groene Amsterdammer. Deze nieuwe functie laat haar niet genoeg tijd voor het AICA secretariaat. Het doet ons groot genoegen dat zij evenwel als bestuurslid aanblijft en wij danken haar voor de grote inzet het afgelopen jaar.

Het secretariaat zal vanaf heden worden beheerd door een nieuw bestuurslid, Niels van Maanen. Hij is werkzaam bij het Lectoraat Kunst en Publieke Ruimte aan de Gerrit Rietveld Academie.

Daarnaast heeft Marga van Mechelen besloten, na het volmaken van haar bestuurstermijn van drie jaar komende juni, het bestuurslidmaatschap en de functie van AICA penningmeester aan een opvolger over te geven. Het AICA bestuur is Marga van Mechelen aanzienlijke dank verschuldigd voor haar werk en betrokkenheid de afgelopen jaren. De financiele situatie van AICA op dit moment is gezond en daarvoor heeft Marga zich in haar bestuurstermijn ten volle ingezet.

Het bestuur heeft een uitstekende opvolger als bestuurslid en penningmeester weten te vinden in de persoon van Anneke Oele, kunstadviseur en voormalig directeur van Art Amsterdam.

Tenslotte treedt vanaf heden Anna van Leeuwen, hoofdredacteur van Kunstbeeld, toe tot het bestuur. Zij was sinds vorig najaar al bestuurslid, maar nu, na haar zwangerschapsverlof, is zij inmiddels voor het AICA bestuur beschikbaar.

Het AICA Nederland bestuur telt vanaf heden de volgende zes bestuursleden:

Robert-Jan Muller (voorzitter)

Niels van Maanen (secretaris)

Anneke Oele (penningmeester)

Alexander Mayhew

Roos van der Lint

Anna van Leeuwen

De kunstkritiek in crisis? Het is maar hoe je het bekijkt. Vanuit het internet bekeken dienen zich juist nieuwe mogelijkheden aan. Er is meer dan papier. En er groeit ook een publiek met andere verwachtingen.

De kritiek heeft behoefte aan een flinke dosis creatief denken en experiment, op basis van samenwerking. Een tiental Vlaamse en Nederlandse cultuurtijdschriften, samen met Domein voor Kunstkritiek, lanceert daarom op 14 maart een tweejarig platform dat die vernieuwing een duw in de rug wil geven:

LABORATORIUM ACTUELE KUNSTKRITIEK

Vrijdag 14 maart 2014, 13.00-18.00u | Vlaams-Nederlands Huis deBuren, Leopoldstraat 6, Brussel

Keynote speaker: Geert Lovink, directeur Institute of Network Cultures

Workshops over:
1) online distributie & verdienmodellen
2) co-creatie: meerstemmige kritiek
3) interactiviteit online
4) beeld en geluid: audiovisuele kritiek
5) relatie tussen print en online

Presentatie tweejarig programma van het Laboratorium Actuele Kunstkritiek

AANMELDEN

Aanmelden voor deze bijeenkomst is verplicht; dit kan via info@actuelekunstkritiek.org
Geef bij de inschrijving aan:
– naam en contactgegevens
– publicatie(s) waarvoor u werkt
– workshop van eerste keuze
– workshop van tweede keuze

Deelname is kosteloos. Gezien het intensieve en actieve karakter van de bijeenkomst is het aantal deelnemers beperkt.

www.actuelekunstkritiek.org

Hieronder volgt, op veler verzoek, de laudatio die bestuurslid Roos van der Lint uitsprak tijdens de uitreiking van de AICA Oorkonde aan De Hallen Haarlem op 15 november j.l.

Read more

Op 24 januari zal vanuit het MA vak 'Thinking Contemporary Art; Theory into Practice' een forum georganiseerd worden met het onderwerp 'Het Museum van de 21ste Eeuw'. De discussie zal zich richten op de locaties en domeinen waar hedendaagse kunst zich manifesteert (boeken, tijdschriften, biennales, kunstcentra, media, universiteiten, publieke ruimtes etc.) en hoe door die plekken een beeld van deze kunst ontstaat en werkzaam wordt. Doordat hedendaagse kunst wordt gepresenteerd voorbij de traditioneel daarvoor bestemde plekken, is de discussie over de rol van het museum in de huidige kunstpraktijk voortdurend actueel.

Om de wijdverspreidheid van hedendaagse kunst op kritische wijze onder de loep te kunnen nemen, zullen participanten uit verschillende domeinen aanwezig zijn: Sjarel Ex (directeur van Museum Boijmans van Beuningen), Steven ten Thije (onderzoeksconservator bij het Van Abbemuseum) en Rachel Esner (coordinator van de MA Museumconservator).

Iedereen is welkom en aanmelding is niet nodig. Mocht u vragen hebben, dan kunt u zich richten tot:

Aveline Gevaerts: aveline_jg@hotmail.com

Leon Kruijswijk: leonkruijswijk@gmail.com

Forum 'Het Museum van de 21ste Eeuw', 24 januari 2014, 15.00 – 18.00 uur Universiteit van Amsterdam P.C. Hoofthuis, Zaal 1.04, Spuistraat 134, Amsterdam.

In 2014 Manifesta will hold its tenth edition in St. Petersburg. The board of AICA The Netherlands is worried about the choice of location and therefore wrote a letter to Manifesta director Hedwig Fijen.

Amsterdam, November 29, 2013

Dear Mrs. Fijen,

In 2014 Manifesta will hold its tenth edition in St. Petersburg. Artists from all over the world will be invited to show their work at various venues in town.

This year Russia introduced new legislation which forbids homosexuals to openly declare their sexual orientation. Propaganda of homosexuality in the presence of minors is now a criminal offence. This legislation applies to both Russians and foreign visitors. AICA The Netherlands is of the opinion that the exclusion of homosexuals and criminalising homosexuality is unacceptable.

In view of said Russian legislation we also feel free artistic expression is no longer possible. In fact, it remains to be seen whether the artists you have invited, for many of whom homosexuality features in their work, will be granted a visa to enter Russia.

By selecting St. Petersburg as host for Manifesta 10 it will therefore remain questionable whether the exhibition's curator has, consciously or unconsciously, engaged in self-censorship in order not to offend the host country in the current situation in Russia. Or, conversely, in order not to expose certain artists to the risk of arrest or even molestation. From various press reports we now know that people suspected of being homosexual are harassed in the streets of St. Petersburg or even confronted with physical violence, situations in which the police often fail to act.

How do you envisage a situation in which an artist stages a performance of supposedly 'homosexual' content in the public domain? Have you budgeted for legal assistance in case artists are arrested or fined on the grounds of violating the anti-gay laws?

In a first response to protests against organising the Manifesta exhibition in St. Petersburg you stated that Manifesta wants to build bridges. But how can these bridges be built when they remain closed for artists whose work can be associated with homosexuality? And do you not pass on the responsibility for any difficulties from the organisation to the artists, who have to fear for their own safety?

We would like, perhaps unnecessarily, to point out that homosexuality is not a choice. Expressing it in art is not activism or propaganda, but a visual representation of how life presents itself to us.

We would like to draw your attention to the words of Dmitry Vilensky, member of Chto Delat ("What is to be done"), a group of thinkers and artists in Russia:

Instead of a declaration of solidarity with the LGBT community, with all of those who are persecuted in Russia (from migrants to the members of art collectives sitting in prison), we hear that Manifesta will not participate in any propaganda, instead it will attempt to maintain a neutral space for dialogue. There is no such thing as a neutral space for discussion in Russia today – you are either on the side of the repressive conservative ideology machine, of cheap entertainment and mind-wasting of the creative class, or you are fighting to develop a viable alternative to all of this.

In view of the above, AICA The Netherlands strongly urges you to reconsider Russia as host country for Manifesta 10 or to explain which measures you will take to prevent any situations as outlined above.

Yours sincerely,

On behalf of the board of AICA The Netherlands

Robert-Jan Muller

Chairperson

AICA The Netherlands is the Dutch division of the International Association of Art Critics (Association des Critiques d'Art) and consists of 170 members.

In 2014 organiseert Manifesta haar tiende editie in St. Petersburg. Het bestuur van de Nederlandse tak van AICA maakt zich zorgen over de keuze voor deze locatie en zond daarom onderstaande brief aan Manifesta directeur Hedwig Fijen.

Amsterdam, 29 november 2013

Geachte mevrouw Fijen,

In 2014 organiseert Manifesta in St. Petersburg haar tiende editie. In dat kader worden kunstenaars uit de hele wereld uitgenodigd om hun werk op verschillende locaties in de stad te tonen.

Dit jaar is er in Rusland een wet aangenomen die het homoseksuelen verbiedt openlijk hun geaardheid te tonen. Deze wet stelt propaganda voor homoseksualiteit in het bijzijn van jongeren strafbaar. Dit geldt voor zowel Russen als voor buitenlandse bezoekers. AICA Nederland is van mening dat uitsluiting van homoseksuelen en het strafbaar stellen van uitingen van homoseksualiteit onaanvaardbaar is.

In de omstandigheden van de onderhavige Russische wetgeving zijn wij tevens van mening dat van vrije artistieke uitingen geen sprake kan zijn. Sterker nog, het is maar de vraag of de door u uitgenodigde kunstenaars, van wie van een aantal bekend is dat homoseksualiteit een gegeven is in hun werk, een inreisvisum voor Rusland zullen krijgen.

Met het organiseren van Manifesta 10 in St.Petersburg zal het daarom in de actuele Russische situatie de vraag blijven in hoeverre de curator van de tentoonstelling zelfcensuur heeft toegepast, bewust of onbewust, om het gastland niet voor het hoofd te stoten. Of, anderzijds, om bepaalde kunstenaars niet aan het gevaar bloot te stellen van strafbaarstelling of zelfs molestatie. Uit berichten in de pers weten wij immers inmiddels dat personen van wie vermoed wordt dat zij homoseksueel zijn, in St.Petersburg op straat worden lastiggevallen of zelfs met fysiek geweld te maken krijgen, terwijl de politie daarbij vaak niet ingrijpt.

Hoe ziet u het voor u dat wanneer een kunstenaar in de openbare ruimte een performance houdt waarin een 'homoseksuele' inhoud kan worden herkend? Heeft u een post in uw begroting voor juridische bijstand voor de kunstenaar wanneer hij of zij wegens schending van de anti-homowet gearresteerd of beboet wordt?

In een eerste reactie op protesten tegen het houden van de Manifesta tentoonstelling in St. Petersburg heeft u gesteld dat de Manifesta tentoonstelling bruggen wil bouwen. Echter, wat komt er van bruggenbouwen wanneer deze brug gesloten blijft voor kunstenaars wier werk geassocieerd kan worden met homoseksualiteit? En verlegt u niet de verantwoordelijkheid voor eventuele moeilijkheden van de organisatie naar de kunstenaar, die voor zijn veiligheid moet vrezen?

Wij willen u er, wellicht ten overvloede, op attenderen dat homoseksualiteit geen keuze is. Het tonen ervan in kunstwerken is geen activisme of propaganda, maar een visuele verbeelding van hoe het leven zich aan ons voordoet.

Wij maken u opmerkzaam op de woorden van Dmitry Vilensky van Chto Delat ("What is to be done"), een groep van denkers en kunstenaars in Rusland:

Instead of a declaration of solidarity with the LGBT community, with all of those who are persecuted in Russia (from migrants to the members of art collectives sitting in prison), we hear that Manifesta will not participate in any propaganda, instead it will attempt to maintain a neutral space for dialogue. There is no such thing as a neutral space for discussion in Russia today – you are either on the side of the repressive conservative ideology machine, of cheap entertainment and mind-wasting of the creative class, or you are fighting to develop a viable alternative to all of this.

AICA Nederland roept u, gezien het bovenstaande, dan ook met klem op Rusland als locatie voor Manifesta 10 te heroverwegen of uit te leggen welke maatregelen u denkt te gaan treffen om de geschetste situaties te voorkomen.

Hoogachtend,

Namens het bestuur van AICA Nederland

Robert-Jan Muller

Voorzitter

AICA Nederland is de Nederlandse afdeling van de Internationale Vereniging van Kunstcritici (Association des Critiques d'Art) en telt 170 leden.

Vrijdagavond 15 november reikte Robert-Jan Muller, voorzitter van AICA Nederland, in De Hallen Haarlem de AICA Oorkonde 2013 uit aan directeur Karel Schampers en conservator Xander Karskens voor De Hallen Haarlem.

De jury stelde:

'De Hallen Haarlem kenmerkt zich op bijzondere wijze door haar kritische benadering van recente artistieke ontwikkelingen binnen projecten van nationaal en internationaal belang, en door het creeren van een inspirerende context voor het publiek om de essentie en de historische ontwikkeling van de kunst te begrijpen.'

Conservator Xander Karskens reageerde in zijn dankwoord: 'Een uitverkiezing tussen fantastische instellingen met bewezen kwaliteit en internationale uitstraling als Casco, If I Can't Dance en de Rijksakademie – dat is natuurlijk een grote eer. Het is een waardering uit het veld, die binnen het museum van onze transporteur tot het baliepersoneel en van registrar tot restaurator met veel trots wordt gedragen.'

De AICA Oorkonde wordt jaarlijks toegekend aan afwisselend een Nederlandse instelling, tentoonstelling of een publicatie. De Hallen ontving de AICA Oorkonde 2013 in de categorie 'instelling'. De jury bestond uit de AICA-leden Maria Rus Bojan, Steven ten Thije en Maxine Kopsa. De stemming werd gehouden onder 180 leden van AICA Nederland, waaronder kunstcritici, tentoonstellingsmakers en docenten aan kunstacademies en universiteiten. Voor de vierde keer op rij werd de oorkonde zelf ontworpen door Andreas Schofl en Rob Meerman van ontwerpbureau Mannschaft.