Goed nieuws vanuit AICA-Nederland: niet alleen de musea mogen naar alle waarschijnlijkheid vanaf 1 juni weer open, AICA-Nederland heeft vanaf vandaag ook een nieuwe secretaris, Matisse Huiskens.

Een korte introductie:

Matisse Huiskens (1994) studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit Leiden en de Universiteit van Amsterdam (UvA). Hij promoveert nu aan de UvA en de Università degli studi di Salerno op de Italiaanse kunstenaar Fred Carasso (1898-1969) en de rol die hij speelde in communistische en artistieke kringen in verschillende Europese steden. Tijdens zijn studie was hij redacteur en vervolgens hoofdredacteur van Simulacrum. Recentelijk publiceerde hij artikelen en recensies in Metropolis M, Tubelight en De Witte Raaf. Naast zijn functie als secretaris bij AICA-Nederland is hij ambassadeur en geassocieerd onderzoeker bij het Koninklijk Nederlands Instituut in Rome.

Amsterdam, 22 april 2020,

Beste leden van AICA-Nederland,

Ik begin deze brief met een mededeling die tot een maand geleden absurd zou zijn als begin van een nieuwsbrief aan kunstcritici: vorige week was ik in een museum. Dat is iets bijzonders.

Vanaf 20 maart is het leven en werk van kunstcritici, als gevolg van de coronamaatregelen, rigoureus overhoop gehaald. Tentoonstellingen zijn onzichtbaar; presentaties, openingen, kunstbeurzen en andere bijeenkomsten afgezegd. En daarmee ook de publicaties daarover grotendeels uitgesteld of afgelast.

De meeste activiteiten van AICA zijn voorlopig opgeschort; de twee belangrijkste doelstellingen, het bezoeken van musea en het samenbrengen van mensen die over de kunst in die musea schrijven, zijn voorlopig onmogelijk. De bijeenkomst van het internationale bestuur van AICA, jaarlijks eind maart in Parijs, werd al begin maart afgezegd. Over het internationale congres en de ledenvergadering in het najaar, dat dit jaar in Chili zou zijn, wás vanwege de politieke situatie daar al langer onzekerheid, nu lijkt het verder weg dan ooit. Ook de agenda van AICA-Nederland is akelig leeg. We waren met het bestuur begin maart druk bezig met het bedenken van nieuwe soorten van bijeenkomsten toen de coronamaatregelen roet in het eten gooiden. Ook voor de Algemene Ledenvergadering, normaalgesproken in juni, kunnen we nog geen datum prikken.

Er zijn veel creatieve manieren om met behulp van digitale technieken toch kunst te zien. Zelfs de kleinste musea hebben inmiddels een virtuele tour op de website staan, met vaak prima toelichting van de conservatoren en directeuren. Initiatieven zoals Tussen kunst en quarantaine (waar mensen worden uitgedaagd met in huis aanwezige middelen een kunstwerk te imiteren en de foto daarvan op Instagram te delen) laten ook mensen die minder vaak naar een museum gaan, op een nieuwe manier naar kunst kijken. En sommige kunstenaars maken van de gelegenheid gebruik om geïnteresseerden een kijkje in hun atelier of woonkamer te geven, zo beantwoordde Damien Hirst tussen het schilderen door honderd vragen van Instagramvolgers, schilderde Rosa Loy een zelfportret van haarzelf en haar opvallend langharige jarige echtgenoot Neo Rauch met tegoedbon voor een kappersbezoek mét cocktail, en liet David Hockney via een open brief weten hoe hij zijn dagen in Normandië doorbrengt. En ook Banksy liet zien wat er gebeurt als hij thuiswerkt.

Natuurlijk hoop ik, en de andere bestuursleden van AICA-Nederland, dat het virus u en uw naasten niet heeft getroffen. Het stilzetten van de samenleving heeft een duidelijke, urgente reden. Onbedoeld leggen de maatregelen ook andere dingen bloot die normaalgesproken, als de musea wél open zijn, en hun tentoonstellingen kunnen tonen, niet zo duidelijk worden, vooral bij vergelijking met onze buurlanden: het belang dat een regering hecht aan kunst en cultuur, de algemene waardering voor de kunstenaars, tentoonstellingsmakers en andere mensen uit de zogenaamde cultuursector, de prioriteit van bouwmarkten en luchtvaartmaatschappijen boven cultureel erfgoed en musea.

Al die goedbedoelde virtuele rondleidingen die zich nu verdringen voor onze aandacht op de sociale media vallen helaas in het niet bij een werkelijk museumbezoek. De zintuigelijke ervaring van een kunstwerk, een tentoonstelling, het museum zijn niet samen te vatten op een schermpje. En een museumbezoek is nog meer dan dat. In het Fries Museum zag ik vorige week in m'n eentje de tentoonstelling, en dat was anders dan anders. Dat had niets te maken met de keuze voor de kunstwerken. Het feit dat niemand anders die kunst kon zien, dat ik de enige was, veranderde ook mijn indruk van de kunstwerken. Alsof ze zich anders gedroegen. Zoals de dieren in dierentuinen moeten wennen aan het ontbreken van menselijke bezoekers – maar ik denk dat de kunst het prettiger vindt bekeken te worden dan de dieren. De titel van de tentoonstelling, 'Other Worldly', was niet alleen passend voor de kunst die er te zien is, het was griezelig goed toepasbaar op de wereld buiten het museum.

Ik hoop dus dat we u snel weer gezond en in werkelijkheid kunnen begroeten, bij een van de AICA-bijeenkomsten, de datum van de ledenvergadering melden we u zodra we meer duidelijkheid hebben.  En daarnaast uiteraard zo vaak mogelijk in een museum of galerie, onze natuurlijke habitat.

Hartelijke groet,

Joke de Wolf, voorzitter AICA-Nederland

Het 52e internationale congres van AICA vindt plaats van 3 tot 7 oktober 2019 in Berlijn, het thema is 'Kunstkritiek in tijden van populisme en nationalisme'.

Een toelichting op het thema en een Call for Papers staat nu hier online, de deadline voor het inzenden van voorstellen is 7 april.

AICA heeft in totaal zo'n vijfduizend leden, 63 nationale afdelingen (waar de Nederlandse er één van is) en een open afdeling (voor kunstcritici wier land geen eigen afdeling kan of wil opzetten). Jaarlijks organiseert één van die afdelingen een internationale conferentie, waarbij leden over het gekozen thema een paper kunnen presenteren. Dit jaar is het congres in Berlijn, in het Walter Gropius-Bau, voorafgaand hieraan is de algemene ledenvergadering van 1-3 oktober in Keulen. Klik hier voor het (voorlopige) programma.

Het bestuur van AICA-Nederland heeft op dit moment twee vacatures.

1. Voorzitter AICA-Nederland

In september 2019 treedt Robert-Jan Muller, de huidige voorzitter van AICA-Nederland, af. Zijn maximale drie termijnen van steeds 3 jaar voorzitterschap zijn dan voorbij.

Daarom schrijft het bestuur van AICA-Nederland per direct voorzittersverkiezingen uit. AICA-leden die belangstelling hebben voor het voorzitterschap kunnen hun kandidatuur tot 1 april kenbaar maken aan secretaris Joke de Wolf via aicanederland@gmail.com.
Ook ontvangt het bestuur graag suggesties voor eventuele kandidaten.

Taakomschrijving voorzitter:

De voorzitter werkt nauw samen met het bestuur. Met het bestuur zet de voorzitter de koers van AICA-Nederland uit.

In overleg met de penningmeester maakt de voorzitter de jaarrekening en begroting op. De voorzitter houdt nauw contact met de secretaris over het verloop van verenigingszaken zoals vergaderingen, agenderingen, ledenadministratie en contributies. De voorzitter houdt zich samen met het bestuur bezig met ledenbijeenkomsten als de algemene ledenvergadering, de jaarlijkse AICA-Oorkonde, de AICA-Salons (meerdere keren per jaar), externe relaties, en bewaakt de continuïteit van AICA.

Ook onderhoudt de voorzitter contact met AICA-International en heeft hij/zij zicht op zaken die op internationaal bestuurlijk gebied spelen. Hieronder valt ook de jaarlijkse vergadering van AICA-International in Parijs. Het is reëel om uit te gaan van een belasting van gemiddeld 1 dag per week. De termijn van het voorzitterschap gaat in per september 2019 en duurt drie jaar. De functie is onbezoldigd.

De verkiezingsprocedure is als volgt:

Tot 1 april 2019 kunnen leden zich aanmelden als kandidaat bij het AICA-secretariaat (aicanederland@gmail.com). Tijdens de jaarvergadering in juni stellen de kandidaten zich voor. Ook schrijven ze een korte tekst over hun kandidatuur die het bestuur naar alle leden mailt. In de maand na de jaarvergadering kunnen de leden per e-mail stemmen op de kandidaat van hun voorkeur.

2. Penningmeester/bestuurslid AICA-Nederland

In september treedt de huidige penningmeester Anneke Oele af als pennningmeester en bestuurslid. Zij trad als penningmeeser aan in 2015.

Het bestuur verzoekt AICA-leden zich aan te melden voor de functie van penningmeester/bestuurslid, aanstelling wordt intern door het bestuur gedaan.

 Taakomschrijving penningmeester:

De penningmeester houdt de inkomsten en uitgaven van de vereniging goed bij. Zorgt dat er van alle uitgaven bewijzen in de vorm van bonnetjes of rekeningen zijn. De penningmeester is de enige die betalingsbevoegdheid en een bankpas heeft. De voorzitter en secretaris zijn gedeeltelijk bevoegd in de zin dat ze toestemming hebben om mee te kijken naar de online rekening.

De penningmeester beslist als volwaardig bestuurslid inhoudelijk mee en heeft de taak bij besluiten te wijzen op de financiële consequenties van die besluiten.

De penningmeester maakt ieder jaar, in overleg met de voorzitter, een financieel overzicht van het jaar ervoor en een begroting voor het komende jaar. Hij/zij legt dit in de jaarvergadering voor met een toelichting aan de leden na goedkeuring door het bestuur en de kascommissie. De jaarvergadering keurt tenslotte de cijfers en begroting goed of af.

U kunt contact opnemen met AICA-secretaris Joke de Wolf voor verdere informatie over de hierboven genoemde bestuursfuncties.

 

Bij de Prijs voor Jonge Kunstkritiek 2018 won Sarah van Binsbergen een van de twee basisprijzen in de categorie essay, met haar tekst 'Een camouflagepak van kippengaas. Waarom kunstenaars soms (on)zichtbaar worden in hun werk.'

AICA-Nederland liet haar essay vertalen naar het Engels en op de website van AICA-International plaatsen. Die vertaling is hier te lezen.

De Prijs voor de Jonge Kunstkritiek is een stimuleringsprijs voor critici en essayisten tot 35 jaar die schrijven over hedendaagse beeldende kunst. AICA Nederland is partner van het initiatief, samen met het Domein voor Kunstkritiek, De Nieuwe Garde en Prix de Rome.

Alle winnende teksten, dus ook die van Sarah, zijn hier in het Nederlands te lezen.