Nominaties AICA oorkonde 2012 bekend

Tijdens de AICA jaarvergadering op 20 juni in het Stedelijk Museum Amsterdam werden de nominaties voor de AICA Oorkonde 2012 voor publicaties bekend gemaakt. De jury, Lily van Ginneken, Alexander Mayhew en Alied Ottevanger, nomineerde drie publicaties: Cornerstones, YVI Magazine en de website van Stichting Egress Foundation. De AICA Oorkonde wordt wisselend jaarlijks toegekend aan een instelling, tentoonstelling en een publicatie. In 2010 werd de AICA Oorkonde uitgereikt aan de AVRO, in 2012 aan het Van Gogh Museum. AICA leden stemmen op de nominatie van hun voorkeur. Hieronder volgt de complete nominatietekst.

Bij de beoordeling van in Nederland verschenen publicaties in de periode 2009-2011 lag een weelde aan boeken op tafel. Het betrof een breed en rijk spectrum, waaronder kunstenaarsboeken, biografieën, essaybundels en tijdschriften. Tegen alle voorspellingen in blijft het traditionele medium ‘bedrukt papier’, tijdloos en gevarieerd toepasbaar. De nieuwe media zijn inmiddels alom aanwezig, al is dat in dit verband nog niet vanzelfsprekend. Na uitgebreid beraad heeft de jury voor de AICA Oorkonde 2012 besloten een boek, een tijdschrift alsmede een website te nomineren voor de AICA-Oorkonde 2012: Cornerstones, YVI Magazine en Stichting Egress Foundation. Ze zijn elk uitzonderlijk in hun vakgebied, met name door de persoonlijke aanpak of invalshoek die alledrie de genomineerde publicaties typeert.

CORNERSTONES

Boek uitgegeven door Witte de With Publishers, onder redactie van Juan A. Gaitán, Nicolaus Schafhausen en Monika Szewczyk. Met essays van George Baker, Mieke Bal, Ina Blom, Dominic van den Boogerd, Douglas Crimp, Dorothea von Hantelmann, Helmut Friedel, Donald Kuspit, Sven Lütticken, Peter Osborne, Chantal Pontbriand, Kaja Silverman, Anne M. Wagner en John Welchman.

Het boek Cornerstones bevat een verzameling essays, gebaseerd op een reeks lezingen die in 2008 en 2009 plaatsvond bij Witte de With in Rotterdam. In deze lezingen, alsmede in de essays, stond de vraag centraal welke kunstenaars de basis hebben gelegd voor de hedendaagse culturele productie. Deze vraag werd voorgelegd aan een aantal internationaal bekende kunsthistorici en critici, waarbij hun de vrijheid werd gegeven te spreken/schrijven over een kunstenaar naar keuze. De fascinatie van de schrijvers voor de door hen gekozen kunstenaars weerspiegelt zich in de teksten, die de lezer nieuwsgierig maken om meer over de kunstenaar en diens werk te weten te komen; sommigen van hen wereldberoemd zoals Picasso en Louise Bourgeois, anderen wat minder bekend zoals Gerard Byrne. Daarnaast levert het boek een boeiende inkijk in de verscheidenheid van wijzen waarop heden ten dage over kunst wordt geschreven: van zeer theoretisch tot  hyper persoonlijk. Dit levert een caleidoscopisch beeld op van het huidige kritische discours. Prettig is dat het boek bewust geen nieuwe canon wil ontwikkelen, maar alle ruimte geeft voor de lezer zelf op ontdekkingstocht te gaan, nieuwe inzichten op te doen, alsook om het hartgrondig oneens te kunnen zijn met bepaalde gekozen invalshoeken. De kracht van het boek ligt in de discussie die het oproept over zowel de kunstenaars, die als hoekstenen kunnen worden beschouwd als over de benaderingswijzen van de diverse schrijvers.  Het is prijzenswaardig dat een Nederlandse instelling als Witte de With er in slaagt  een dergelijke line-up van vooraanstaande schrijvers te strikken voor zowel een lezing als een bijdrage aan deze rijkgeschakeerde bundel. Dat de bundel bovendien internationaal wordt gedistribueerd (door samenwerking met de Sternberg Press) valt alleen maar toe te juichen.

YVI MAGAZINE

Uitgave in eigen beheer. Dit tijdschrift startte in 2007 als eindexamenproject van Welmer Keesmaat toen hij zijn opleiding Grafisch Ontwerpen afsloot aan de KABK (Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten) in Den Haag. Na het eerste nummer, 112 pagina’s in een stevig kaft met de afmetingen 30 x 23 cm., dat in de zomer van 2007 verscheen, onder de titel YVI Magazine (een samentrekking van de overwogen titel ‘Your Vision’), zijn er vijf nummers op hetzelfde stramien gevolgd. Ieder nummer is gebaseerd op een thema: nr. 1 Borders; nr 2 Consumption; nr 3 Modern Explorers; nr 4 Religion and Rituals; nr 5 Science and Technology; nr 6 Portrait. Nr 7 is onderweg en heeft als thema: Confrontation.

Zowel de inhoud als de vormgeving wordt volledig door Keesmaat bepaald. Hij verzint het thema voor ieder nummer en benadert vervolgens fotografen en kunstenaars. Hij maakt een keuze uit hun werken en bepaalt de vormgeving waarin die in het blad worden gepresenteerd. In overleg met de fotografen en kunstenaars benadert hij vervolgens een auteur om een tekst te schrijven, of aan te passen. De thema’s, keuze van fotografen en selectie van werken is internationaal. De teksten worden allemaal in het Engels vertaald.

Keesmaat draagt dit project in zijn eentje en doet dat met een doorzettingsvermogen, kwaliteitsbesef en natuurlijkheid die men in Nederland zelden ziet. De lichtheid en frisheid die hem als jonge redacteur/ondernemer aankleeft, is een kwaliteit die hij ook aan het blad weet mee te geven. Het is een uitstraling die het blad siert. Er wordt gekozen voor relevante thema’s, voor fenomenen die actueel zijn en die zowel in het maatschappelijke als in het artistieke leven worden bediscussieerd.

Omdat Keesmaat als jong kunstenaarredacteur in tune is met belangrijke zaken van zijn eigen tijd en door de toepassing van zijn frisse maar consequentie vormgeving roept YVI Magazine reminiscenties op aan Nederlandse voorgangers. De geschiedenis zal het moeten uitwijzen, maar het lijkt vooralsnog niet al te gewaagd te veronderstellen dat YVI Magazine mettertijd in het rijtje van Nederlands beste vaktijdschriften op het gebied van visuele cultuur zal worden opgenomen. Dat dit op conto van een enkele redacteur kan worden geschreven die de onderneming zonder subsidies weet te realiseren is uitzonderlijk en verdient alle lof. Het is een voorbeeld waarvan men hoopt dat het tot volgen aanzet. YVI Magazine is een uitzonderlijke combinatie van redactionele vindingrijkheid, vormgevingstalent en ondernemingsdurf.

Stichting Egress Foundation (Website van Seth Siegelaub : www.egressfoundation.net)

De website van de Stichting Egress Foundation is een initiatief van de in Amsterdam wonende Seth Siegelaub (NY, 1941), een fanatieke boekenman. Zijn cv omschrijft hij als volgt: geboren in The Bronx , opgegroeid in  New York, was werkzaam als loodgieter kunsthandelaar, uitgever, onafhankelijk organisator van tentoonstellingen, politiek onderzoeker, bibliograaf en verzamelaar van publicaties op het gebied van textiel, en meest recent: onderzoeker naar de theorieën over tijd en causaliteit in de  natuurkunde.

De site bevat uiteenlopende informatie, die niet logisch in elkaars verlengde ligt, maar wel de neerslag is van Siegelaubs onderzoeken, verzamelingen, kennis, intuïtieve voorkeuren, interesses en kritische onconventionele opstelling. Ze bestrijkt een unieke verzameling literatuur over de geschiedenis van textiel in de meest brede zin, een beschrijving van zijn collectie stoffen en hoofddeksels, maar ook een grondige inventarisatie van de conceptuele kunst uit de jaren zestig/zeventig waarbinnen Siegelaub een belangrijke rol speelde.

Naast uitvoerige databases, wordt er aan projecten gewerkt. Zo wordt een informatief hoofdstuk samengesteld over de juridische aspecten waarmee kunstenaars, galeristen, verzamelaars en musea te maken hebben. Bij een ander project wordt niet geaarzeld een met name voor de kunstkritiek essentieel onderwerp ter sprake te brengen: hoe wordt kunstgeschiedenis gemaakt. Wat zijn de mechanismen en regels?

De site is verre van af, van een lekkere gladde opmaak is geen sprake. Maar genereus is hij wel, open en toegankelijk, vrij afneembare informatie, zoals bij Wikipedia. Er wordt opgeroepen tot analytisch meedenken en informatie uitwisseling en in te gaan op de kritische theorieën die brede culturele en sociologische verbanden leggen.

De website van de Stichting Egress Foundation is met deze uitzonderlijke combinatie van gegevens en het streven het algemene discours te stimuleren, een work in progress, dat aandacht en aanmoediging verdient.