AICA-salon 19 april: Code-Switching (LET OP: begint om 19:30 uur!)

Code-switching is een begrip uit de taalwetenschap. Het verwijst naar het door elkaar gebruiken van meerdere talen in één tekst of context. Het komt regelmatig voor bij mensen die meerdere talen spreken en sijpelt door in nieuwe cultuuruitingen waarvan hiphop en rapmuziek de meest bekende zijn. Code-switching kan model staan voor een mondiale kunstopvatting.
Tijdens de salon worden de implicaties van dit model onderzocht. Wat betekenen meertaligheid en het spreken vanuit een gemengde culturele achtergrond voor de kunst en de kunstkritiek?We gaan in gesprek aan de hand van twee korte presentaties van Kitty Zijlmans en Arjun Chadha. Zijlmans beziet de kunstgeschiedenis vanuit een mondiaal perspectief, een visie die tot een nieuwe studierichting leidde: World Art Studies. In 2023 ontwikkelde zij een online cursus voor middelbare scholen. Tijdens de salon licht zij haar visie toe. Arjun Chadha is oprichter van het onafhankelijke tijdschrift Get Familiar, en formuleert zijn visie op kunst en cultuur aan de hand van interviews met internationale muzikanten en muziekjournalisten. Tijdens de salon spreekt hij over de totstandkoming van het blad en zijn motivatie.

Tussendoor wordt de bijzondere video Play White van Bianca Baldi getoond (2019, video: 10.45” colour, stereo). Geboren in Zuid-Afrika, werkend vanuit Brussel baseert Baldi zich in de video op studies over biomimicry, in het bijzonder van sepia’s – zeekatten of inktvissen – en haar eigen familiegeschiedenis, maar ook op literaire precedenten – zoals de roman Passing (1929) van Nella Larsen – om na te denken over raciale overgang en de instabiliteit van raciale identiteiten.

Het programma is samengesteld en wordt gemodereerd door bestuurslid Saskia Monshouwer.

Informatie over de sprekers:
Kitty Zijlmans is Emeritus Hoogleraar Hedendaagse Kunstgeschiedenis en Theorie / World Art Studies aan het Leiden University Centre for the Arts in Society. De online cursus is tot stand gekomen i.s.m. de VONKC – Vereniging Onderwijs Kunst en Cultuur 2023. Klik hier om Zijlman's afscheidsrede uit 2021 te lezen.

Arjun Chadha is oprichter van het onafhankelijke, Engelstalige tijdschrift Get Familiar, waarin de wereld wordt beschouwd vanuit raakvlakken met hiphop. Chadha werkt vanuit Amsterdam en London. Het blad kreeg twee internationale prijzen: European Independent Magazine of the year 2021 en Mercurs BeLOFte van het jaar 2020.
Bianca Baldi maakt video’s, installaties en geeft lezingen. Ze studeerde kunst aan van de Universiteit van Kaapstad, Zuid-Afrika en de Städelschule in Frankfurt, Duitsland. Baldi heeft verschillende solotentoonstellingen gehad, o.a. in de Grazer Kunstverein (Oostenrijk), Kunstverein Hamburger Bahnhof (Duitsland), en nam deel aan internationale biënnales, waaronder de 11e Afrikaanse Fotobiënnale in Bamako, Mali (2018) en de 11e Biënnale van Shanghai, China (2017).
https://www.netwerkaalst.be/publicatie/play-white/

Tijdens de AICA-Salons houden AICA-leden en/of gastsprekers een prikkelende presentatie over een actueel onderwerp dat betrekking heeft op de kunstkritiek. Daarnaast is er volop ruimte voor discussie. Aansluitend is er een borrel.

Practisch: de avond begint om 19:30 uur, inloop vanaf 19:00 uur. Locatie: Perdu, Kloveniersburgwal 86, Amsterdam

Toegang gratis, ook voor niet-AICA-leden. Aanmelden via info@aicanederland.org wordt op prijs gesteld.

'Op de barricade' Winnende tekst PJKK in Engels online bij AICA International

'Twee weken nadat het Russische leger op 24 februari 2022 Oekraïne binnenviel, dook er op Twitter een foto op van een zogenaamde ‘Anti-tank hedgehog’, een gehoekt obstakel bedoeld om tanks tegen te houden. De ijzeren ‘egel’, gefotografeerd op straat in Kiev, had nog een ander opvallend detail, er zat een museumlabel op. ‘Anti-tank hedgehog, 1941. Were used during the defense of the Kiev city’ was er in kleine witte letters op te lezen.'

Voor de tekst na deze introductie, het essay 'Op de barricade. Bewegen tussen museum en maatschappij', kreeg Lara den Hartog Jager in december 2022 een van de Basisprijzen van de Prijs voor Jonge Kunstkritiek 2022. Het juryrapport stelde: 'In haar essay zet Den Hartog Jager de socio-politieke geschiedenis van het concept van de barricade uiteen, en verbindt de paradox van de barricade met de manier waarop we over kunst en musea denken. Het is voor haar een aanzet om verder na te denken over de rol van kunst en musea buiten de museum­muren. De jury is zeer te spreken over de heldere opbouw en de manier waarop ze moeiteloos sociale en politieke gebeurtenissen verbindt aan haar reflectie op kunst en musea.'

AICA Nederland moedigt jonge kunstcritici graag aan en is daarom een van de partners van de PJKK. We lieten haar tekst vertalen naar het Engels, en AICA International plaatste het op hun site, voor een wereldwijd bereik.

De Nederlandse versie is nog steeds hier te lezen, voor de Engelse versie kunt u kijken op de site van AICA International.

 

Nieuwjaarssalon op woensdag 18 januari: prijzen in de kunstwereld (en komende Salondata)

De Prijs voor de Jonge Kunstkritiek, de Koninklijke Prijs, de Wolvecampprijs, de Sluijtersprijs,
de Buning Brongersprijs, de Thérèse Schwartzeprijs, Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst
de Volkskrantprijs, de Museumtijdschriftprijs, de Johannes Vermeerprijs en de AICA-prijs.
Aan prijzen is geen tekort in de kunstwereld. Wat is het effect van al deze prijzen? Die vraag
staat centraal tijdens de AICA-Salon op 18 januari.
Prijzen hebben ruwweg twee functies: ze kunnen een prestatie vieren of talent
aanmoedigen. Tijdens deze avond spreken we daarom met winnaars over de betekenis van
erkenning en de stimulans die een prijs voor een carrière kan zijn.
Aan een jury is het de taak om uit te maken wie aanspraak maakt op lof en aandacht. Die
taak is niet altijd eenvoudig. Welke criteria worden tijdens een juryberaad gehanteerd?
Wie is er nu tegen winnen? Misschien verbergt al die confetti wel structurele problemen in
de sector. Die kritiek is de aanleiding om na te denken hoe de kunstsector kan floreren,
waarbij de mogelijkheid om in de luwte een duurzame carrière op te bouwen belangrijkers is
dan het eenmalige toekennen van een prijs.

Onze gevierde gasten zijn:
Julia Steenhuisen (coördinator Prijs voor de Jonge Kunstkritiek)
Zoë Dankert (Schrijver en podcastmaker, dubbel winnaar van de Prijs voor de Jonge
Kunstkritiek 2022)
Paula van den Bosch (curator, juryvoorzitter Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst,
winnaar AICA Oorkonde 2007)
Vivian Mac Gillavry (Kunstenaar, antropoloog en schrijver)

Na het inhoudelijk gedeelte is deze AICA-Salon de gelegenheid om feestelijk het nieuwe jaar
in te luiden tijdens de aansluitende borrel. We hopen u te zien. Iedereen is welkom!
Aanvang programma 17:00
Inloop: 16:30
Locatie: Perdu, Kloveniersburgwal 86 Amsterdam
Aanmelden via info@aicanederland.org wordt op prijs gesteld.

Alvast voor in de agenda de data van de volgende Salons:

  • woensdag 19 april
  • donderdag 22 juni

Uitreiking Prijs Jonge Kunstkritiek 2022: 15 december in Leuven

Iedere twee jaar wordt met de Prijs voor de Jonge Kunstkritiek de enige prijs uitgereikt in het Nederlandse taalgebied die speciaal gericht is op jonge schrijvers van beeldende kunstkritiek. De organisatie nomineerde voor de editie van 2022 de volgende acht schrijvers: Lara den Hartog Jager, Loren Snel en Lena van Tijen in de categorie Essay, en Zoë Dankert, Laura Herman en Emma van Meyeren in de categorie Recensie. Ook wordt dit jaar een stimuleringsprijs uitgereikt in de categorie Innovatieve kunstkritische praktijken, gericht op nieuwe (digitale, experimentele, of ongebruikelijke) wegen en vertelmethodes, en daarvoor is het collectief 'Werktitel' genomineerd – Zoë Dankert en Alix de Massiac.

De prijs wordt op 15 december as uitgereikt in museum M Leuven. Zie voor meer informatie: https://jongekunstkritiek.net/nieuws

De jury van de Prijs voor de Jonge Kunstkritiek 2022 staat onder leiding van Grâce Ndjako (filosoof, schrijver, vertaler en coördinator De Nieuwe Garde) en bestaat verder uit Bas Blaasse (schrijver en redacteur HART), Zeynep Kubat (schrijver, curator en redacteur Rekto:Verso), Jorne Vriens (schrijver, docent Reinwardt Academie en bestuurslid van AICA Nederland) en Joost de Vries (schrijver en adjunct hoofdredacteur De Groene Amsterdammer).

De prijs is een initiatief van Mondriaan Fonds, de Appel, Kunstinstituut Melly, Stedelijk Museum, Van Abbemuseum, M Leuven, Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond, Mu.ZEE en Z33 Huis voor Actuele Kunst, Design & Architectuur. AICA Nederland is een van de partners, en verzorgt de publicatie van een van de winnende teksten op de site van AICA International.

Feestelijke uitreiking AICA-Prijs 2021 op 22 juni

Op woensdag 22 juni wordt namens de leden van AICA-Nederland de AICA-Prijs 2021 uitgereikt tijdens een feestelijke ceremonie in Perdu, in het centrum van Amsterdam.

De prijs, waarvoor publicaties over kunst die verschenen in de jaren 2018, 2019 en 2020 in aanmerking kwamen, wordt uitgereikt aan Paul Kempers voor zijn boek Het gaat om heel eenvoudige dingen. Jean Leering en de kunst, uitgeven door Valiz.

De prijs heeft de vorm van een laudatio die Saskia Monshouwer, kunstcriticus en secretaris van AICA-Nederland, zal schrijven en uitspreken, en aan de laureaat overhandigen. Read more

Oekraïne en nieuwe tijdschriften op de eerste AICA-salon

Jia Wanqiu. 'A blooming branch and a bird', China, 18th-19th century. Coll. Khanenko Museum, Kyiv

Zo'n twintig AICA-leden en belangstellenden kwamen donderdagmiddag 28 april samen voor de eerste fysieke AICA-Salon sinds meer dan twee jaar.

Aangezien er bij de presentaties een aantal adressen en namen genoemd zijn, hierbij een korte samenvatting:

  • Irene de Craen is initiatiefnemer en hoofdredacteur van Errant Journal, een internationaal tijdschrift dat nadrukkelijk niet meteen over kunst gaat, maar wel relevante thema's uit de kunstwereld behandelt.
  • Domeniek Ruyters, hoofdredacteur van Metropolis M, vertelde over het plan om samen met AICA een mentorprogramma op te zetten voor beginnende, getalenteerde kunstcritici – hierover later meer
  • Anfissa Dorochenko, who is a Senior Research Fellow at the Khanenko Museum in Kyiv, and phd-student in Cultural studies at the National University of Kyiv-Mohyla Academy, but currently living in Goor, gave us a touching presentation of the current situation of the museum in Kyiv. She told us three ways in which we, as AICA and as art critics in the Netherlands, might be able to help:
      • 'Our scholars and curators are looking for opportunities to write articles about their collections and publish their research;
      • We need (to be honest, immediately!) packaging for works of art. We strive to find partners and the most convenient way to get packaging.
      • Visibility is essential to us. Several institutions and museums in Europe are already writing about us. Despite all, we are preparing an information project for Museum Day (18 may 2022) and are looking for contemporary artists to collaborate'
  • Aansluitend was er een boekenmarkt met boeken van kleine uitgeverijen: Alauda publications, Uitgeverij 1001 en Valiz
  • Mensen die op een van de bovenstaande punten willen reageren of hulp kunnen bieden, kunnen contact opnemen met het AICA-bestuur.

    Edouard Vuillard, 'La pâtisserie', from the series Paysages et intérieurs. 1899, lithography. Coll. The Khanenko Museum, Kyiv.

Tineke Reijnders-de Groot (Franeker 1941 – Landsmeer 2022)

Door Antje von Graevenitz en Din Pieters

Tineke Reijnders is op 23 maart overleden.

AICA heeft met Tineke een bijzonder actief lid verloren, niet alleen nationaal, maar ook internationaal. Zoals zij eens bij storm op het IJsselmeer het roer van hun grote zeilboot stevig in handen hield, terwijl haar man Hans de zeilen reefde, zo was ze ook met een intens gevoel voor verantwoordelijkheid altijd bereid de AICA te besturen, conferenties te organiseren of in internationale commissies de positie van bijvoorbeeld Afrikaanse collega’s te verbeteren. Daarbij duldde ze soms geen tegenspraak of lafhartig compromis. Terwijl de AICA een Internationale Vereniging is voor kunstcritici, was dit vak oorspronkelijk niet het hare: ze studeerde aanvankelijk Franse taal- en letterkunde en stapte later over naar kunstgeschiedenis aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Naast het beeld bleef ze het geschreven woord koesteren, ze hield van kunstenaarsboekjes en zette zich mede in voor een retrospectieve van James Lee Byars getiteld The Perfect Kiss (MuHKA, Antwerpen 2018-19). Read more

Stem nu voor de AICA-Prijs 2021 op uw favoriete publicatie!

Zoals u hier kunt lezen heeft de jury voor de AICA-prijs, bestaande uit Laurens Meerman, Let Geerling en Robert-Jan Muller, 4 publicaties genomineerd die meedingen naar de AICA-Prijs 2021.

Stem nu!

Leden van AICA-Nederland kunnen tot en met 7 februari 2022 stemmen op hun favoriete publicatie, door een mail te sturen aan info@aicanederland.org met als onderwerp 'AICA-Prijs' en in het bericht de publicatie van hun keuze, dus één van de volgende vier:

  • Carel Blotkamp, The End. Artists’ Late and Last Works
  • Hans den Hartog Jager. Vrijheid. De vijftig Nederlandse kernkunstwerken vanaf 1968
  • Paul Kempers, Het gaat om heel eenvoudige dingen. Jean Leering en de kunst
  • Hans Luijten, Alles voor Vincent. Het leven van Jo van Gogh-Bonger

De uitslag zal uiterlijk 10 februari 2022 bekend worden gemaakt via deze website

AICA-Nieuwjaarssalon 25 januari, 17 uur: de nominaties van de AICA-Prijs 2021

William Blake 'Europe' Plate i: Frontispiece, 'The Ancient of Days' 1827 (?) © The Whitworth, The University of Manchester

Als aftrap van het nieuwe kunstjaar willen we alle leden en belangstellenden uitnodigen voor de online Nieuwjaarsborrel van AICA-Nederland op dinsdag 25 januari, van 17:00 uur tot uiterlijk 18:00 uur.

Helaas nog even zonder fysiek proosten, wel met een kort programma waarbij twee leden van de jury van de AICA-Prijs 2021, Let Geerling en Robert-Jan Muller, hun keuze voor de vier nominaties toelichten. Daarna is er, voor zover de digitale omgeving dat toelaat, ook gelegenheid tot andere gespreksonderwerpen – de nieuwe Rembrandt, musea als gymzalen, museumdirecteurentransfers, of wat u verder maar op het hart ligt.

Aanmelden kan kosteloos via deze link.

Hopelijk tot dinsdag!

 

De vier meest bijzondere kunstpublicaties van de afgelopen 3 jaar volgens de AICA-jury

Ieder jaar looft AICA-Nederland een prijs uit aan afwisselend een Nederlandse instelling, tentoonstelling of publicatie van de afgelopen drie jaar. Tot en met 2019 heette die prijs de AICA-oorkonde, vanwege de herkenbaarheid heeft het bestuur de prijs vorig jaar omgedoopt tot AICA-prijs. Dit jaar gaat de prijs naar een door een in Nederland wonende en werkende kunstcriticus of -historicus. Een jury, dit jaar gevormd door Let Geerling, Laurens Meerman en Robert-Jan Muller, deed de voorselectie, de uiteindelijke keuze is aan de leden, dus aan u.

De AICA-prijs wordt dit jaar uitgereikt aan een publicatie die zich op een bijzondere manier heeft onderscheiden op het gebied van beeldende kunst in de jaren 2018, 2019 en 2020. De jury heeft de volgende shortlist samengesteld, en zal deze op 25 januari om 17:00 uur, bij onze online nieuwjaarssalon, verder toelichten:

De nominaties, in alfabetische volgorde, met een citaat uit de nominatietekst:

Carel Blotkamp, The End. Artists’ Late and Last Works, London: Reaktion Books, 2019. 248 blz.; ISBN 978 17891 413 13

Carel Blotkamp beschrijft in zijn Engelstalige boek The End de interpretatie en receptie van het laatste werk van kunstenaars en de legenden die eromheen zijn ontstaan. Als een aanstekelijk verteller reconstrueert de emeritus hoogleraar kunstgeschiedenis hoe verhalen van heldendom, tragiek, een laatste spirituele vonk of politieke aspecten geweven worden rond het laatste werk uit een oeuvre. Meestal niet door de kunstenaar zelf, maar door postume bewonderaars.'

Hans den Hartog Jager. Vrijheid. De vijftig Nederlandse kernkunstwerken vanaf 1968. Amsterdam: Atheneum – Polak & Van Gennep in samenwerking met Museum De Fundatie, 2019; 240 blz.; ISBN 9789025309459

'Plezierig vertellend voert Den Hartog Jager de lezer door de Januspoort die kunst en wereld met elkaar verbindt. Vrijheid is een naslagwerk voor 'een weifelende tijd’, zoals de auteur het stelt; een conversation piece over wat kunst kan betekenen – voor professionals én een breder publiek.'

Paul Kempers, Het gaat om heel eenvoudige dingen. Jean Leering en de kunst. Amsterdam: Valiz, 2018. 332 blz.; ISBN 978 94 92095 07 7

Voor deze tijd is het belangrijk te lezen hoe Jean Leering zijn museum in de jaren zestig tot generator poogde te maken van het nadenken over maatschappelijke vraagstukken. Niet voor niets beschouwt Kempers huidig Van Abbe-directeur Charles Esche als Leerings erfgenaam. Verplicht en meeslepend leesvoer voor elke museumdirecteur die het museum wil inzetten als, zoals het boek het stelt, ‘maatschappelijk verankerd bewustwordingscentrum’.'

 

Hans Luijten, Alles voor Vincent. Het leven van Jo van Gogh-Bonger. Amsterdam: Prometheus, 2019. 621 blz.; ISBN 978 90446 416 60

'[Jo Bongers] vernuftige strategieën worden door Luijten met verve uiteengezet. Dankzij de vele bronnen die hij voor dit boek gebruikte, waaronder Jo’s brieven en dagboeken, komt haar leven scherp in beeld. Hoe zij zelf al vroeg overtuigd raakte van de grote kracht van Vincents kunst bijvoorbeeld. En hoe dat besef haar carrière en leven vormde: Jo – een alleskunner – werd kunsthandelaar, kunstcriticus, tentoonstellingsmaker en bezorgde én vertaalde de brieven van Vincent.'

U kunt het hele juryrapport hier lezen – klik hier

Leden van AICA-Nederland kunnen stemmen tot en met 7 februari door een mail te sturen naar info@aicanederland.org

[NB: ivm vertraging is de inzendingstermijn met een week verlengd]

Over de juryleden:

Let Geerling is hoofd Radboud Kunstzaken, het gezamenlijke kunstprogramma van het Radboudmc en de Radboud Universiteit in Nijmegen. Daarvoor was Let onder onder meer staflid van het curatorenteam Sonsbeek 93, hoofdredacteur van Metropolis M, curator Cultuur & Ruimte bij de provincie Overijssel en bestuurslid van de Vereniging Bedrijfscollecties Nederland

Laurens Meerman is online redacteur bij de Vereniging Rembrandt en publicist, met een bijzondere belangstelling voor verzamelgeschiedenis. Zijn stukken verschenen onder meer in KunstschriftBoekman en Simiolus

Robert-Jan Muller is kunsthistoricus en publiceert voornamelijk over moderne en hedendaagse kunst. Hij publiceerde voor onder meer Metropolis M, Archis, Het Parool, Artforum en is regelmatige auteur voor Museumtijdschrift. De afgelopen jaren maakte hij gefilmde korte documentaires over (inter)nationale beeldende kunstenaars. Hij was adviseur kunst en vormgeving voor KPN, adviseur bij Kunst en Bedrijf en adviseur kunst en openbare ruimte in de provincie Overijssel. Publicaties zijn onder meer een monografie over de schilder Erik Andriesse en het overzichtswerk De Woorden en de Beelden, tekst en beeld in de kunst van de twintigste eeuw. In 2021 was hij een van de samenstellers van het internationale AICA webinar ‘Decolonisation in the Museum: Interrogating the History of Slavery'.