AICA-Salon 30 april: is de Biënnale van Venetië in Venetië nog wel op zijn plek?

'Strangers Everywhere', Claire Fontaine, 2004/2024, te zien in de 60e Biënnale van Venetië. Foto: Joke de Wolf

Tienduizenden kunstdirecteuren, galeriehouders, curatoren, verzamelaars én kunstcritici verzamelden zich vanaf 16 april in Venetië. De 60e Biënnale voor beeldende kunst had er de previewdagen: curator Adriano Pedrosa toonde er zijn tentoonstelling 'Foreigners Everywhere' – 'Stranieri Ovunque'. Je kunt die titel zien als een commentaar op het Europese immigratiebeleid, ironisch of juist triomfantelijk. Daarnaast kan je ook het woord 'queer' als een vertaling zien van 'stranieri', 'étrangers' en 'estrangeiro'. Er zijn daarom eigen ruimtes voor de 'queer artist', de 'outsider artist' , de 'folk artist' en de 'indigenous artist'. De titel koos Pedrosa uit een kunstwerk van het Frans-Italiaanse kunstcollectief Claire Fontaine, het werk uit 2004 is ook zichtbaar bij de entree van de tentoonstellingen in de Giardini en de Arsenale, en in uitgebreide vorm in de boothuizen voor het Italiaanse paviljoen.

Nooit kwamen er meer kunstenaars uit het Globale Zuiden, nooit eerder gingen zo veel van de prijzen naar kunstenaars uit die 'andere helft' van de globe. Ook de negentig nationale paviljoens schikten zich in hun keus voor kunstenaars en benadering opvallend vaak naar het hoofdthema. Nederland was daarin, met de tentoonstelling door het Congolese collectief CATPC, samen met Renzo Martens en curator Hicham Kalidi, bepaald niet de enige. Die keus leidt tot een vreemde tegenstelling: de galeries, musea en curatoren zijn grotendeels nog steeds afkomstig uit de voormalige koloniale grootmachten. Zij gebruiken het evenement ook als moment om samen te komen en afspraken te maken met collega's en kunstenaars over komende tentoonstellingen en samenwerkingsdeals. De nu deelnemende kunstenaars en collectieven zijn nog steeds afhankelijk van die koloniale structuren. Dat leidt tot de vraag of het misschien tijd is voor de kunstwereld om de hoogtepunten ook elders te vieren. Niet alleen in Athene, zoals bij documenta 14, maar werkelijk in het globale zuiden. Oftewel: is de Biënnale van Venetië in Venetië nog wel op zijn plek? Moet er weer meer aandacht komen voor de artistieke betekenis van de werken? Of is het juist een noodzakelijke stap in een nieuwe richting?

Jorne Vriens en Joke de Wolf  – beiden bestuurslid van AICA Nederland  – waren beiden als kunstcriticus op de previewdagen van de biënnale. Jorne publiceerde er al over op Hard//Hoofd, u kunt zijn bespreking hier lezen. Bij deze Salon zullen ze hun ervaringen delen in (veel) beeld, toelichting, en uiteraard ook kritiek. Na hun presentatie is er volop ruimte voor discussie met de andere aanwezigen.

Plaats en datum: dinsdag 30 april, in Perdu, Kloveniersburgwal 86, Amsterdam

Inloop vanaf 19 uur, start 19:30.

Toegang gratis, graag aanmelden via info@aicanederland.org

Over de AICA-Salon: Tijdens de AICA-Salons houden leden van AICA-Nederland, de Nederlandse afdeling van de internationale vereniging voor kunstciritici AICA en/of gastsprekers een prikkelende presentatie over een actueel onderwerp dat betrekking heeft op de kunstkritiek. Daarnaast is er volop ruimte voor discussie. Aansluitend is er een borrel.