'Walid Raad, Let's be honest, the weather helped', de tentoonstelling die in 2019 in het Stedelijk Museum Amsterdam te zien was, heeft van de leden van AICA Nederland de AICA-Prijs 2020 voor tentoonstellingen uit de periode 2017-2019 gekregen.
Op 2 maart 2021 van 16 tot 17 uur zal de prijs aan curator Hripsimé Visser en directeur Rein Wolfs worden aangeboden, in het auditorium van het Stedelijk Museum, helaas zonder publiek. Kunstcriticus en curator Nat Muller zal een laudatio uitspreken, en Joke de Wolf, voorzitter van AICA Nederland, zal in gesprek gaan met Hripsimé Visser over het maken van fototentoonstellingen in het Stedelijk in het algemeen en over de tentoonstelling van Raad in het bijzonder.
(foto: zaalopname uit de tentoonstelling door Gert Jan van Rooij)
De uitreiking is voor alle belangstellenden gratis live te volgen op https://www.stedelijk.nl/en/aica-live en is ook later nog terug te kijken op deze site en het Youtube-kanaal van het Stedelijk.
AICA International bestaat 70 jaar. Vanwege dat jubileum doken Antje von Graevenitz (voorzitter van AICA Nederland van 1987 tot 1995) en Din Pieters (secretaris van AICA Nederland van 1989 tot 1995) op verzoek van AICA International in de archieven van AICA. Hieronder publiceren we het artikel dat ze hierover schreven. Over de kunstgeschiedenis in de jaren tachtig en negentig. Over de intrede van post-modernisme, Malevich, globalisme, de opkomst van de nieuwe media als veld voor de kunstkritiek en de relatie tussen kunstkritiek en curator. En uiteraard over de rol van AICA hierin.
It is rather complicated, looking back at a significant phase in one’s life during which, as an art critic, one has tried very hard to take in the important topics of the day and, at the same time as a member of the board of AICA The Netherlands, to confront one’s fellow members with these topics by organising debates, lectures and conferences. Perhaps it is even impossible, as after such a long time one’s head fills up with only one thing: fog. Some people may crop up in one’s memory, but their statements are inaudible, or forever forgotten. A sense of atmosphere from those days gets blurred, but may still be recalled.
De leden van AICA-Nederland hebben de tentoonstelling van Walid Raad, 'Let's be honest, the weather helped', die in 2019 in het Stedelijk Museum Amsterdam te zien was, als beste tentoonstelling in de periode 2017-2019 in een Nederlands museum verkozen.
Zaalbeeld uit de tentoonstelling van Walid Raad, 'Let's be honest, the weather helped' in het Stedelijk Museum Amsterdam. Foto: Gert Jan van Rooij
De jury noemt Raad in het juryrapport een 'speelse verhalenverteller', en de tentoonstelling, over zeven zalen van het museum, liet de bezoeker 'bungelen in je oordeel of deze tentoonstelling nou geestig of zeer verontrustend is. (…) Overdonderend, maar zonder belerend vingertje, zat het Stedelijk Museum met de tentoonstelling bovenop deze tijd waarin mensen, culturen en gedachten in transit zijn. De tentoonstelling liet zien dat ergens in de reis tussen ‘oost’ en ‘west’ altijd iets verloren gaat, en er ook altijd iets bij komt.'
Ieder jaar looft AICA Nederland een prijs uit aan afwisselend een Nederlandse instelling, tentoonstelling of publicatie van de afgelopen drie jaar. Tot en met vorig jaar heette die prijs de AICA-oorkonde, vanwege de herkenbaarheid heeft het bestuur de prijs vanaf nu omgedoopt tot AICA-prijs. Dit jaar gaat de prijs naar een in Nederland georganiseerde tentoonstelling. Een jury deed de voorselectie, de uiteindelijke keuze is aan de leden, dus aan u.
De AICA-prijs wordt dit jaar uitgereikt aan een tentoonstelling die zich op een bijzondere manier heeft onderscheiden op het gebied van beeldende kunst in de jaren 2017, 2018 en 2019. Op 30 september 2020 heeft de jury tijdens de Algemene Ledenvergadering de volgende shortlist gepresenteerd (in chronologische volgorde):
Walid Raad, ‘Let’s Be Honest, the Weather Helped’ (18 mei t/m 13 oktober 2019) in het Stedelijk Museum Amsterdam. Curatoren: Hripsimé Visser (Stedelijk Museum Amsterdam), in samenwerking met Frederik Liew (Moderna Museet, Stockholm)
Bij de uitreiking van de AICA-Oorkonde 2018 aan Sandra Kisters, op vrijdag 8 maart 2019 in De Ateliers in Amsterdam, voor haar boek 'The Lure of the Biographical: On the (Self-) Representation of Modern Artists' (Valiz, 2017) sprak Marek Wieczorek, Associate Professor of Modern and Contemporary Art History aan de University of Washington, Seattle, VS, een laudatio uit, met de titel 'Levenslessen'. Daarin gaat hij in op de vraag: wat leren we van het schrijven over iemands leven? Daarbij geeft hij voorbeelden van Mondriaan en Picasso, en staat langer stil bij de studie van Benjamin Binstock over 'Vermeer's Family Secrets' en de schilderijen van Maria Vermeer. (Afbeelding links: Maria Vermeer?, Portret van een jonge vrouw, ca. 1672. New York, Metropolitan Museum)
Aangezien de laudatio oorspronkelijk in het Engels is geschreven, heeft AICA de tekst laten vertalen en de Nederlandse tekst kunt u nu in PDF hieronder downloaden.
Wanneer kunstcritici en cultuurrecensenten naast de kwestie schrijven, wanneer kunstenaars zich alleen maar naar de sterren lanceren zonder op aarde terug te keren. Wanneer politici cultuur tot historische canon en internationale top beknibbelen; op dat moment breekt de spanningsboog waarop elk samenleven vibreert. Aders slippen sluipend dicht. Leven vernauwt tot overleven.
Zoals cultuursocioloog Pascal Gielen afgelopen mei al enigszins onheilspellend schreef, is er dit jaar in korte tijd veel veranderd in het cultuurlandschap. Kunstenaars, musici, theatermakers en ook critici zagen de sector niet alleen veranderen, ze maken zelf ook onderdeel uit van het landschap. Na de culturele kaalslag na de bezuinigingsronde van 2010 is het andermaal tijd voor herbezinning: welke rol kan de kunstkritiek spelen? De AICA-jaarvergadering is niet alleen een vast agendapunt voor een vereniging als de onze, het is ook een gelegenheid om samen te komen in een periode dat dit minder vanzelfsprekend voorkomt, en andere kunstcritici te zien en spreken.
Het bestuur nodig u dan ook graag uit op woensdag 30 september 2020 in het Lloyd Hotel, Amsterdam. De vergadering begint om 18:30 uur, u bent welkom vanaf 18:00 uur. Aansluitend, uiterlijk om 20:30 uur, is er een borrel en de mogelijkheid te dineren op eigen kosten. Het bestuur zal erop toezien dat iedereen voldoende afstand kan en zal houden.
Graag verzoeken we u, ook namens het Lloyd Hotel, om u zich van tevoren aan te melden per mail (aicanederland@gmail.com). U kunt ook aangeven of u wilt blijven dineren. Als het aantal aanmeldingen de capaciteit overschrijdt, dan proberen we een livestream en/of opname op te zetten.
Een aantal agendapunten:
– De nieuwe bestuursleden van AICA Nederland, Esther Darley (penningmeester), Koen Kleijn (algemeen bestuurslid) en Matisse Huiskens (secretaris) stellen zich voor.
– Naast onder andere een verslag van de off- en online activiteiten van AICA Nederland en AICA International en een presentatie van de plannen van AICA Nederland voor het komende jaar is het bestuur verheugd dat de jury voor de AICA-prijs 2020 de drie nominaties voor de categorie tentoonstellingen in de periode 2017-2019 bekend zal maken en toelichten. Alle leden van AICA Nederland kunnen hierna via e-mail hun stem uitbrengen op een van de drie tentoonstellingen, u krijgt hierover uiteraard bericht. De jury bestaat uit Steven Aalders, Machteld Leij en Sophia Zürcher.
We hopen u woensdag 30 september te zien in het Lloyd Hotel. De agenda, begroting, jaarrekening en notulen van de afgelopen jaarvergadering worden u hieraan voorafgaand nog toegezonden.
Met een vol programma, verdeeld over Keulen en Berlijn, nodigde AICA Duitsland alle 5000 AICA-leden in oktober uit. Het thema was actueel én universeel: Kunstkritiek in tijden van populisme en nationalisme. Alle programma-onderdelen zijn inmiddels via deze link op Youtube terug te kijken. Maar AICA-Nederland was ook fysiek aanwezig, voorzitter Joke de Wolf schreef een verslag. (klik als u de rest van het bericht niet ziet, op 'Lees verder', linksonder de foto)
Yilmaz Dziewior, directeur van het museum Ludwig in Keulen, hield naar eigen zeggen heel bewust een korte toespraak: het ging hier om de kunstkritiek, niet om het museumRead more
Goed nieuws vanuit AICA-Nederland: niet alleen de musea mogen naar alle waarschijnlijkheid vanaf 1 juni weer open, AICA-Nederland heeft vanaf vandaag ook een nieuwe secretaris, Matisse Huiskens.
Een korte introductie:
Matisse Huiskens (1994) studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit Leiden en de Universiteit van Amsterdam (UvA). Hij promoveert nu aan de UvA en de Università degli studi di Salerno op de Italiaanse kunstenaar Fred Carasso (1898-1969) en de rol die hij speelde in communistische en artistieke kringen in verschillende Europese steden. Tijdens zijn studie was hij redacteur en vervolgens hoofdredacteur van Simulacrum. Recentelijk publiceerde hij artikelen en recensies in Metropolis M, Tubelight en De Witte Raaf. Naast zijn functie als secretaris bij AICA-Nederland is hij ambassadeur en geassocieerd onderzoeker bij het Koninklijk Nederlands Instituut in Rome.
Ik begin deze brief met een mededeling die tot een maand
geleden absurd zou zijn als begin van een nieuwsbrief aan kunstcritici: vorige
week was ik in een museum. Dat is iets bijzonders.
Vanaf 20 maart is het leven en werk van kunstcritici, als
gevolg van de coronamaatregelen, rigoureus overhoop gehaald. Tentoonstellingen
zijn onzichtbaar; presentaties, openingen, kunstbeurzen en andere bijeenkomsten
afgezegd. En daarmee ook de publicaties daarover grotendeels uitgesteld of afgelast.
De meeste activiteiten van AICA zijn voorlopig opgeschort;
de twee belangrijkste doelstellingen, het bezoeken van musea en het
samenbrengen van mensen die over de kunst in die musea schrijven, zijn
voorlopig onmogelijk. De bijeenkomst van het internationale bestuur van AICA,
jaarlijks eind maart in Parijs, werd al begin maart afgezegd. Over het
internationale congres en de ledenvergadering in het najaar, dat dit jaar in
Chili zou zijn, wás vanwege de politieke situatie daar al langer onzekerheid,
nu lijkt het verder weg dan ooit. Ook de agenda van AICA-Nederland is akelig
leeg. We waren met het bestuur begin maart druk bezig met het bedenken van
nieuwe soorten van bijeenkomsten toen de coronamaatregelen roet in het eten
gooiden. Ook voor de Algemene Ledenvergadering, normaalgesproken in juni,
kunnen we nog geen datum prikken.
Er zijn veel creatieve manieren om met behulp van
digitale technieken toch kunst te zien. Zelfs de kleinste musea hebben
inmiddels een virtuele tour op de website staan, met vaak prima toelichting van
de conservatoren en directeuren. Initiatieven zoals Tussen kunst en quarantaine
(waar mensen worden uitgedaagd met in huis aanwezige middelen een kunstwerk te
imiteren en de foto daarvan op Instagram te delen) laten ook mensen die minder
vaak naar een museum gaan, op een nieuwe manier naar kunst kijken. En sommige
kunstenaars maken van de gelegenheid gebruik om geïnteresseerden een kijkje in
hun atelier of woonkamer te geven, zo beantwoordde Damien Hirst tussen het
schilderen door honderd vragen van Instagramvolgers, schilderde Rosa Loy een
zelfportret van haarzelf en haar opvallend langharige jarige echtgenoot Neo
Rauch met tegoedbon voor een kappersbezoek mét cocktail, en liet David Hockney
via een open brief weten hoe hij zijn dagen in Normandië doorbrengt. En ook
Banksy liet zien wat er gebeurt als hij thuiswerkt.
Natuurlijk hoop ik, en de andere bestuursleden van
AICA-Nederland, dat het virus u en uw naasten niet heeft getroffen. Het
stilzetten van de samenleving heeft een duidelijke, urgente reden. Onbedoeld
leggen de maatregelen ook andere dingen bloot die normaalgesproken, als de
musea wél open zijn, en hun tentoonstellingen kunnen tonen, niet zo duidelijk
worden, vooral bij vergelijking met onze buurlanden: het belang dat een
regering hecht aan kunst en cultuur, de algemene waardering voor de
kunstenaars, tentoonstellingsmakers en andere mensen uit de zogenaamde
cultuursector, de prioriteit van bouwmarkten en luchtvaartmaatschappijen boven cultureel
erfgoed en musea.
Al die goedbedoelde virtuele rondleidingen die zich nu verdringen voor onze aandacht op de sociale media vallen helaas in het niet bij een werkelijk museumbezoek. De zintuigelijke ervaring van een kunstwerk, een tentoonstelling, het museum zijn niet samen te vatten op een schermpje. En een museumbezoek is nog meer dan dat. In het Fries Museum zag ik vorige week in m'n eentje de tentoonstelling, en dat was anders dan anders. Dat had niets te maken met de keuze voor de kunstwerken. Het feit dat niemand anders die kunst kon zien, dat ik de enige was, veranderde ook mijn indruk van de kunstwerken. Alsof ze zich anders gedroegen. Zoals de dieren in dierentuinen moeten wennen aan het ontbreken van menselijke bezoekers – maar ik denk dat de kunst het prettiger vindt bekeken te worden dan de dieren. De titel van de tentoonstelling, 'Other Worldly', was niet alleen passend voor de kunst die er te zien is, het was griezelig goed toepasbaar op de wereld buiten het museum.
Ik hoop dus dat we u snel weer gezond en in werkelijkheid
kunnen begroeten, bij een van de AICA-bijeenkomsten, de datum van de
ledenvergadering melden we u zodra we meer duidelijkheid hebben. En daarnaast uiteraard zo vaak mogelijk
in een museum of galerie, onze natuurlijke habitat.
U moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.